Sürantrenmanın Önlenmesi

Sürantrenmanın önlenmesi söz konusu olduğunda, kişi bazı antrenman prensiplerine uymak (örneğin antrenmanda yükün derece derece arttırılması) ve çalışma ile dinlenme arasında, doğru bir değişim olmasını sağlamak zorundadır. Antrenman birimleri ve yarışma sonraları toparlanma hızını arttırmak için kişi, sürekli yenilenme yollarını kullanmalıdır. Buna ek olarak sporcunun antrenman günlüğünün sürekli incelenerek, daha önceden tükenme ve aşırı antrenman belirtileri saptanabilir. Böylelikle antrenman programları buna göre değiştirilebilir. Sporcularda sık sık yapılan, karşılıklı güvene bağlı tartışmalar, bireyin antrenmana nasıl tepki vereceğini belirlemenin diğer bir yolu olabilir.

Sürantrenmanın Önlenmesi ve Tedavisi

Sürantrenmana karşı en iyi korunma, kişinin kendi vücuduna ve antrenmana verdiği tepkiyle ilgili olarak iyi gelişmiş bir hassasiyettir. İhmal edilmemesi gereken belirtiler olan, aşırı efor sarf etme ve yorulmayı (solunum, nabız ve harcanan çaba yoluyla) nasıl fark edecekleri sporculara öğretilerek, bu bilincin geliştirilmesi sağlanmalıdır. Eğer sporcu sürekli olarak kontrol edilir ve kendi kendini kontrol etmeye yönelik eğitilirse, uzun zaman devam edilecek olan sürantrenmanın, ağır arızalarının önüne geçilebilir. Öncelikle antrenör ve sporcu arasında, karşılıklı güvenin ve işbirliğinin bulunması, bunun için ön şarttır.

Sürantrenmanın tedavisi Prokop’a göre genelde basittir. Çünkü antrenmanın bir ile üç hafta bırakılmasıyla, hızla bedensel ve psişik-sinirsel fonksiyon iyileşmesi ortaya çıkar. Antrenmanın bazen gerektiğinde, daha uzun süre bırakılması (yalnızca sekonder hastalıkların spesifik bir tedavisinde, örneğin dolaşım bozukluğu). Daha hafif vakalarda, zamanında tanı konursa, antrenmanın büyük ölçüde kısıtlanması ya da antrenmanın yeniden planlanması yeterli olur. Yeterli beslenme, uyku, bazen dengeleyici bir spor, dikkatli hidroterapi, sauna, masaj ile genel kondisyonun düzeltilmesi için çalışmanın uygun olduğu görülmüştür. Bazen de vejetatif inhibe edici maddeler, örneğin beta bloker kullanılabilir.

Sürantrenman sonuçta bir uyum bozukluğu olduğu için, tablet şeklindeki kortikosteroidlerin verilmesi, hatta seks hormonlarının verilmesi, doping olarak kabul edilmeyecek, amaca uygun olan tedavilerdir. Egzersiz çalışmasından ve yarıştan uzak durarak, sporla yoğun psişik meşguliyetten kaçınılması da psişik yönden etkili diğer etkenlerin ortadan kalkması kadar önemlidir. Psişik iyileşme, spor, aile ve meslek katmanlarının kapsamlı ve tabi ki diğer tüm hastalık dispozisyonlarının ortadan kaldırılması da bu iyileşmeye eşlik etmektedir. Bu tedavi ile sürantrenman durumunu, en fazla iki ile üç hafta içerisinde tamamen ortadan kaldırmak, genellikle mümkündür. Nadir olmayarak bu dönemin arkasından, bireysel yüksek performansla birlikte, belirgin bir form artışı ya da hareket tedavisinde şaşırtıcı ilerlemeler meydana gelir.

Sempatik ve parasempatik formdaki sürantrenmanlarla baş etme yöntemlerini ayrı ayrı ele alacak olursak;

Sempatik Sürantrenman ile Baş Etme Yolları

Özel Beslenme

• Alkali besinlerle iştahı açma (meyve, taze sebze, süt)
• Uyarıcı maddelerden kaçınma (kahve), düşük miktarda alkol olabilir.
• Arttırılmış vitamin miktarı (B ve karışımları).

Fizyoterapi

• Açık havada yürümek.
• 35-37 derece ve 15-20 dk banyo (sauna yok).
• Sabahları soğuk duş ve havluyla zindelik veren masaj/kurulama.
• Masaj.
• Hafif, akıcı çalışmalar.

İklimsel Terapi

• Orta derecede ultra-viole ışın tedavisi yapma, yoğun güneş ışınlarından kaçınma.
• Ortam değişikliği, değişik yüksekliklerdeki yerlerde seyahat.

Parasempatik Sürantrenman ile Baş Etme Yolları

Özel Beslenme

• Asitleştiren besinlerin seçilmesi (peynir, et, kek, yumurta gibi).
• B grubu vitaminler ve C vitamini.

Fizyoterapi

• Soğuk ve sıcak duş alınması.
• Orta derecede sauna ve kısa soğuk duş alınması.
• Yoğun masaj.
• Etkin hareketler.

İklimsel Terapi

• Deniz ve deniz seviyesine yakın yerlere gitme.
• Zindelik veren iklimi seçme.

Kısa süreli sürantrenman bir kaç günde tedavi edilebilse de uzun süreli sürantrenmanlar haftalar ve aylar sürecek tedaviye ihtiyaç duymaktadır. Sürantrenmana neden olan faktörler belirlenerek, antrenman miktarı azaltılır ve nitelikte beslenme, düzenli uyku sağlanır ve monoton antrenmanlardan kaçınılır. Bunlara rağmen sürantrenman ortadan kalkmıyorsa, sporcu müsabaka ve antrenmanlara sokulmaz. Sporcunun spor ve özel hayatı yeniden düzenlenir. Farklı ortamda yapılan hafif egzersizlerle aktif dinlenme gerçekleştirilir.

Gerekirse doktorların yardımına başvurulur. Sporcunun fiziksel ve mental yönde rahatlamasına imkan tanınır.

Antrenman şiddetinin yüksekliği uygun olmayan dinlenme, enfeksiyon ve psikolojik streslerden kaynaklanan sürantrenmanı önlemek ve yarışma öncesinde performansın üst düzeye çıkarılması için antrenman ve dinlenme ve diyet dengesinin sğalanması gerekir. Antrenörler, sürantrenmanın tedavi ve oluşum mekanizmalarını bilerek, sporcularda meydana gelecek sürantrenmanlarda maksimum performansa erişilebilmesi için engelleyici faktörü teşhis edeceklerdir.

Sonuç olarak antrenörlerce, sporcuların sosyal ve spor yaşantılarının kontrol altında tutulması, özellikle istirahat nabzının sabahları günlük kontrol edilmesi, sporcunun vücut ağırlığının göz önünde tutulması, dinlenme ve diyet arasındaki dengenin sağlanması ile oluşması muhtemel sürantrenmanın önlenmesinde etkili bir yöntem olacaktır. Konuya bu açıdan yaklaşıldığında sürantrenmana neden olan faktörlerin ve teşhis yöntemlerinin antrenörlerce bilinmesi, sporcunun yüksek performansa ulaşması için bir zorunluluktur.

[quotes quotes_style=”bquotes”]Yararlanılan Kaynak : Prof. Dr. Mehmet GÜNAY, Prof. Dr. Kemal TAMER, Prof. Dr. İbrahim CİCİOĞLU, Spor Fizyolojisi ve Performans Ölçümü, Gazi Kitabevi, Ocak 2013[/quotes]