Rekreasyon Liderliğinde Karar Verme

Rekreasyon Liderliğinde Karar Verme ; Çağımızda çok sayıda danışman, idareci, direktör, genel müdür ve rekreasyon örgütü başkanı kendi personelinin iş tanımını yapabilmek için yoğun çaba harcamaktadırlar. Rekreasyon alanında çalışan tüm yöneticiler gerçekte rekreasyon liderinin ne yapması gerektiği ve yani çalışanların etkili olabilmesi için aranacak zorunlu özellikler hakkında yoğunlaşmaktadırlar. Liderlik, bireylere önder olmak için gerekli bazı beceri ve yetenekleri gerektirmektedir. Örneğin ticari rekreasyonda yazılı ve sözlü iletişim, halkla ilişkiler, satış, personel yönetimi gibi beceriler son derece önemlidir. Rekreatif spor yöneticiliğinde ise, liderlik rolünü üstlenen bireyden sporda programlama, güvenlik ve ilk yardım, koçluk ve danışmanlık gibi becerilere sahip olması beklenmektedir. Her liderlik pozisyonu için tüm arzu edilen özellikleri karşılayabilecek bir birey bulmak oldukça güç olacaktır. Her bir rekreasyon lideri için, görev yaptığı alana özgü beceriler göz önünde bulundurulmalıdır (Russell, 2001).

Hangi alanda görev yaparsa yapsın bir liderden beklenen en önemli özelliklerden biri de karar verme yeteneğidir. Bu bölümde rekreasyon lideri olarak görev yapan bireylerin karar verme becerileri ve karar verme ile ilgili süreç incelenmiştir.

Rekreasyon Liderliğinde Karar Verme

Yönetici ya da lider, bir iş ve işletmenin ya da bir bölümün önceden belirlenmiş amaçlar doğrultusunda yönlendirilmesi, faaliyet sonuçlarının değerlendirilmesi görevini yürüten kişi olarak tanımlanmaktadır (Uygur ve Göral, 2005). Koçel’e göre (2003), “Organizasyonun hangi kademesinde olursa olsun, hangi konularla uğraşırsa uğraşsın, bu işi sevsin veya sevmesin, yönetici konumuna gelen bir kişinin vazgeçemeyeceği iş “karar vermektir”. Karar vermek yöneticiliğin o kadar asli işidir ki, yöneticilik bir karar verme işi olarak da tanımlanmaktadır”. İşletmenin başarısı ya da başarısızlığı yöneticinin kararlarıyla doğru orantılıdır. Bu nedenle modern işletmecilikte karar verme yönetimin temeli olarak kabul edilir. Yöneticiler sürekli olarak ne yapılacağını, kimin yapacağını, ne zaman, nerede ve nasıl yapılacağını seçmek zorunda olduklarından karar vermeyi temel görevleri olarak görürler (Mucuk, 2001).

Karar

Karar, bir konu ya da sorun hakkında düşünülerek varılan kesin yargıdır. Karar vermek ise, bir konu ya da sorun üzerinde düşünerek yargıya varmak anlamına gelmektedir. Karar verme sürecinin odağında yer alan kavram “karardır”. Birey, grup ya da örgütlerin olası yönelimler arasından belirli kriterlere göre seçim yapmaları karar olarak adlandırılmaktadır. Karar verme ise, birkaç seçenek- alternatif arasından bir ya da bir kaçını bilinçli olarak seçme ve uygulamamaya koyma işlemi olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla bir karar pek çok karmaşık alternatif arasından seçilen bir eylemi ve eylemler dizisini ifade etmektedir (Gürüz ve Gürel, 2006). Karar, istenilen bir sonucu elde etmek için, mevcut seçenekler arasından bir ya da birkaç tanesinin bilinçli olarak seçilmesini ifade eden bir eylemdir. Bu tanımdan hareket ederek, karar kavramına ilişkin üç sonuç çıkarılabilmektedir. Bunlardan ilki, bir kararın seçme eylemini gerektirmesidir. Seçme olmadan ya da seçenekler olmadan karardan söz edilemez. İkincisi, bir karar bilinçli düzeyde ussal süreçleri kapsamaktadır. Duygusal, us dışı ve bilinçaltı bazı etmenler kararları etkilese de önemli olan kararın mantıksal yönüdür. Üçüncüsü, bir kararın amaca yönelik olmasıdır. Amaç olmadan, karardan söz etmek mümkün değildir (Can ve ark, 2004).

Rekreasyon Lideri ve Karar

Rekreasyon liderleri kendi işlerinin gereği olarak bir gün içerisinde çok sayıda karar alabilirler. Karar verme problemleri tanımlama ve bunların çözümü için girişimlerde bulunma olarak tanımlanmaktadır. Bazı liderlerin aldıkları kararlar basit ve kolay iken, bazıları pek çok faktörün göz önünde bulundurulmasını gerektiren karmaşık ve zor kararlar almak zorundadırlar. Bir outdoor liderinin iki yürüyüş rotasından biri hakkında basit bir seçim yapabilmesi için, yükseklik ve arazi, günlük hava tahmini, katılımcıların enerji ve beceri düzeyleri hakkında bazı bilgilere sahip olması gerekebilmektedir. Tüm liderler her zaman en doğru kararı veremeyebilirler, ancak uygun karar verme stratejileri hakkındaki bilgilerini kullanarak doğru karar verme olasılıklarını arttırabilirler (Russell, 2001).

Pek çok yönetim bilimci tarafından, yönetim karar verme sürecine eşdeğer kabul edilmekte ve yönetici ya da lider karar veren kişi olarak tanımlanmaktadır. Örgütsel yaşam döngüsünün sürekliliği üzerinde doğrudan etkili olan liderler, zamanlarının büyük çoğunluğunu karar almakla geçirmektedirler. Yönetim sürecinin genelinin lidere öngörme, karar verme ve kararı uygulama sorumluluğunu yüklediğini ifade edilmektedir (Can, 1999).

Eren (2005) örgütsel kaynakların en uygun dağılımını sağlayan, örgütsel faaliyetlerin çerçevesini çizen ve örgütsel verimlilik artışını sağlayan karar yapılarını şu şekilde ayrıntılandırmıştır;

Örgütsel Verimlilik Artışını Sağlayan Karar Yapıları

Stratejik Kararlar: Örgüt ile çevresi arasındaki ilişkilerin düzenlenmesine yönelik olan stratejik kararlar, dışa dönük bir nitelik taşımaktadır. Stratejik kararlar, çevresel analizler ışığında örgütün genel amaçları saptama ve söz konusu amaçlara ulaştırarak üretim ya da faaliyet konuları ile pazarları araştırma ve seçme konularıyla bağlantılıdır.

Yönetsel Kararlar: Yönetsel kararlar, örgütsel kaynaklardan maksimum fayda elde edebilmek amacıyla en elverişli örgütsel yapının oluşturulması ve örgütsel kaynakların geliştirilmesi amaçlarına hizmet etmektedir.

Eylemsel Kararlar: Eylemsel kararlar, örgütsel kaynakların en etkili ve verimli şekilde üretim sürecine dâhil edilmesini sağlayan kararlardır. Bu nedenle, yönetim literatüründe “operasyonel kararlar” olarak da adlandırılmaktadır. Örgüt yöneticileri, dikkat ve enerjilerinin büyük bölümünü, eylemsel kararlar için ayırmaktadırlar.