Boş Zaman ve Rekreasyon Pazarlama Planın Hazırlanması ; Boş zaman ve rekreasyon pazarında başarılı olabilmenin yolu doğru bir pazarlama planı yapmaktan geçmektedir.
Boş Zaman ve Rekreasyon Pazarlama Planın Hazırlanması
Boş zaman ve rekreasyon pazarında faaliyet gösteren bir işletme öncelikle “şu an bulunduğum yer neresidir?” ve “gelecekte olmak istediğim yer neresidir?” sorularına gerçekçi yanıtlar vererek, bu iki soru arasında oluşan boşluğa bir köprü kurmalıdır. Bunu yapabilmenin yolu boş zaman ve rekreasyon pazarının farklı bölümlerine uygun mal ve hizmetleri üreterek, bunların pazarlamasından geçmektedir. Ancak bunun için net ve kesin bir formül olmadığı gibi bunu hazırlamanın tek bir yolundan da bahsedilemez. Bu yüzden boş zaman ve rekreasyon pazarlama süreci esnek olmalı, değişen durumlara adapte olabilmeli ve fırsatlara cevap verebilmelidir. Tüm bunların ışığı altında boş zaman ve rekreasyon pazarlama süreci içerisinde aşağıdaki noktaların önemli olduğunu ifade edebiliriz (Torkildsen, 2007):
- Organizasyonun iç ve dış çevresi ile ilişkili araştırmalar yürütmek
- Organizasyonun, mal ve hizmetlerinin güçlü ve zayıf yönlerini belirlemek
- Pazarlama hedeflerini oluşturmak • Pazarlama stratejilerini hazırlamak; programları tanımlamak
- Bütçeyi oluşturmak ve
- Stratejileri ve programları izlemek, gözden geçirmek ve düzeltmek
Yukarıda ifade edilen noktaların sekiz adımlı bir pazarlama modeli içerisinde işleyişi Şekil 4.2 içerisinde gösterilmektedir. Şekil 4.2 içerisinde görüldüğü gibi bir boş zaman ve rekreasyon pazarlama modelinin ilk adımı organizasyon politikasının belirlenmesidir. Organizasyon politikasının belirlenmesi için organizasyonun görev, vizyon, amaç ve hedeflerinin şekillendirilmesi gerekir. Boş Zaman ve Rekreasyon Pazarlama Planın Hazırlanması
Misyon
Misyon, kelime anlamı itibariyle, bir kişi ya da topluluğun üstlendiği özel görevdir (Dinçer, 2004). Misyon, boş zaman ve rekreasyon pazarında faaliyet gösteren bir işletmenin niçin var olduğunu ve ne yapmak istediğini gösterir. Her işletme yazılı olsun ya da olmasın bir misyona sahip olmalıdır. Misyon, herhangi bir işletmenin var oluş nedenidir ve stratejik amaçların nasıl gerçekleştirileceğini belirleyen çerçeveyi oluşturur. Örneğin; spor ayakkabı, kıyafet ve aksesuarları tasarımı ve üretimi konusunda dünyanın önde gelen şirketlerinden biri olan Nike şirketi misyonunu; dünyadaki bütün sporculara ilham sağlamak, farklı, değişik, yeni fikirler geliştirmek ve bunları uygulamak olarak tanımlamaktadır. Bir rekreasyonel spor tesis işletmesi için de “Türkiye’de rekreasyonel sporlarının gelişimine katkıda bulunmak” ifadesi misyonu tanımlayabilir. Ya da bir sporcu kamp eğitim merkezi için misyon ifadesi “spor branşlarına yönelik nitelikli sporcu yetiştirmek” olarak belirlenebilir.
Vizyon
Vizyon, mevcut gerçekler, umutlar, hayaller, tehlike ve fırsatların bir araya gelmesi ile oluşan geleceğin tanımlanması için bilinmeyene doğru bir bakış olarak ifade edilir. Geliştirilen bir vizyonun, işletmenin tüm üyeleri tarafından paylaşılması, açıklanarak iletilmesi gereklidir. Geliştirilen vizyonun üyelerin kolayca anlayabilecekleri kadar yalın, kendi rol, görev ve sorumluluklarına uygulayabilecekleri kadar işlevsel olması ve bütüncül bir anlayışla tanımlanması gerekir. Bu tanımlama sonucunda ortaya çıkan, anlaşılan ve paylaşılan sonuç ise misyondur (Dinçer, 2004). Örneğin; Eskişehir’de faaliyet gösteren bir spor merkezi için, 2009 yılında Eskişehir’de en fazla tercih edilen spor merkezi olmak bu merkezin vizyonunu oluşturabilir. Tüm bunların ışığı altında vizyon; peşine düşülen bir hayal, misyon ise; bu hayale kavuşmak için özelleştirilmiş ve başarılması gereken bir amaçtır.
Amaç
Amaç, bir işletmenin gelecekte ulaşmayı düşündüğü durumdur ve strateji oluşumuna temel teşkil etmektedir. Strateji ve misyon amaçların gerçekleştirilmesinde araç konumundadır. Amaçlar, işletmelerin erişmeye çalıştığı uzun dönemli genel sonuçlar olarak tanımlanabilir. Hedefler ise amaçlara erişmek için gerekli olan kısa süreli aşama durumlarını oluşturur. Ayrıca hedefler daha açık ve ölçülebilir özellikler taşır (Eren, 2000). Amaçlar soyut olabilir fakat kesinlikle hedeflerin somut ve rakamsal olması gerekmektedir. Örneğin; her yıl yüz adet yeni üye kazanmak ya da her yıl yeni beş adet sınıfı hizmete sokmak gibi ifadeler bir fitness merkezi için hedef ifadeleri olarak ele alınabilir (Fried, 2005).
Pazarlama modelinin ikinci adımı pazarlama araştırması yürütmektir. Pazarlama araştırmasından elde edilen bilgiler pazarlama karması için oluşturulacak strateji ve kararlar açısından önemlidir. Araştırma iki önemli alanda hayati bilgi sağlar. Bunlar, tüketici ve rekabettir (Argan ve Katırcı, 2008). Boş Zaman ve Rekreasyon Pazarlama Planın Hazırlanması
Pazarlama Araştırması
Pazarlama araştırması, özel bir pazarlama problemi, kararı ya da fırsatı ile ilgili bilgilerin sistematik olarak toplanması, analiz edilmesi ve rapor haline getirilmesidir. Boş zaman ve rekreasyon pazarlama uzmanı işletmenin ve pazarlama planının her yönüyle ilgili stratejiler ve kararları formüle etmek için araştırma sayesinde toplanan bilgilerden faydalanır. Pazarlama araştırması genellikle bir problem üzerinde yoğunlaşır. Aynı zamanda, büyük veri tabanları oluşturulabilir ve işletmenin tüketici pazarları ve rakipleri konusunda da bilgiler elde edebilmesine olanak tanır. Örneğin; bir fitness merkezinde bir önceki yıla ait satış raporları, üye sayısına ilişkin raporlar ve tesisteki ekipmanın yenilenmesi ile ilgili mali kayıtlar işletme için ikincil veri kaynakları olup içsel kaynaklar olarak sınıflandırılabilir. İşletme dışı ikincil kaynakları ise organizasyon dışındaki kaynaklar tarafından yayınlanan her türlü veri kaynaklarıdır. Örneğin; bir fitness merkezi için faaliyet gösterdiği bölgedeki belediye verileri, fitness merkezi siteleri, Türkiye Vücut Geliştirme Fitness ve Bilek Güreşi Federasyonu bilgi kaynakları, diğer bir fitness merkezinin bilgi kaynağı gibi pek çok bilgi kaynağı işletme dışı ikincil veri kaynağıdır.
Pazarlama araştırması sonucu elde edilen bilgiler ışığında hedef pazar belirlendikten sonra, pazarlama karması kararları geliştirilir. Pazarlama karmasının amacı seçilen hedef pazara uygun kararların alınmasıdır. Bu da pazarlama karma elemanlarının koordine edilmesi ile mümkün olur. Boş zaman ve rekreasyon pazarlama uzmanları için en zor işlerden ve kararlardan biri pazarlama amaçlarını gerçekleştirmek ve tüketiciyi en iyi şekilde tatmin etmek amacıyla pazarlama karması elemanlarını bütünleşik olarak kullanmaktır
Pazarlama karma elemanları ile ilgili stratejik kararlar belirlendikten sonra bu kararları uygulamak için gerekli bütçenin oluşturulması gerekir. Oluşturulan bütçeye bağlı olarak pazarlama planı ve iletişim uygulamaları yazılı metin haline getirilir. Bu metnin hazırlanmasının ardından uygulamaya geçilir ve model uygulamaya yönelik işlemeye başlar.
Modelin son aşamasında pazarlama stratejileri ile ilgili düzeltmeler ve ayarlamalar yapıldıktan sonra model baştan itibaren tekrar işlemeye devam eder. Pazarlaması modelinde oluşan aksaklıklar belirlenip ele alındıktan sonra bunlarla ilgili gerekli düzeltme veya ayarlamaların yapılabilmesi için modelin ilgili olan aşamasına geri dönülür. Bu şekilde boş zaman ve rekreasyon pazarlama modeli bitmeyen bir süreç olarak işlemeye devam eder. Boş Zaman ve Rekreasyon Pazarlama Planın Hazırlanması