Buz Tırmanışı ; doğanın en zor şartlarında mesela bir buzulun arkasına yaslanarak, halatlarla donmuş şelaleyi tırmanmaya çalışarak ortaya çıkmış Dünya’nın en zor doğa sporlarından birisidir. Buz kelimesi çoğu insana soğuk bir içecek veya yaz aylarında insanı serinleten şeyleri ifade eder. Fakat Buz Tırmanışı (Ice Climbing) sporcuları için Buz kelimesinin anlamı tehlikeli bir maceraya atılacakları, günlerce donmuş bir şelalenin üstüne tırmanmayı, bu yolculukta bir çok kez hayati tehlikeyi atlatmayı hatırlatan bir kelimedir. Buz Tırmanışı yapmak istiyorsanız ; aklınıza gelebilecek şu sorulara metanetli bir şekilde hazır olmalısınız. ‘Buzul bir yarığın içine düşecek miyim?’ , ‘Donar mıyım?’ , ‘Üstüme çığ düşer mi?’ işte bu sorular size korkutucu gelebilir fakat Buz Tırmanışı sporcuları için bu sorular bir tutkudur.
Buz Tırmanışı Sporu ve Tarihsel Gelişimi
Buz tırmanışı sporu kaya tırmanışı ve diğer dağcılık faaliyetlerinin en uç ve en üst noktasıdır diyebiliriz arkadaşlar. Geçmişi çok eski olmasına rağmen dağcılık faaliyetleri ile birlikte buz tırmanışınında kendine has olarak geliştiğini söyleyebiliriz. Dağcılar kış aylarında dağlardaki zorlu patikalardan geçmek için, buzulları aşmak ve güvende olmak için daha üst düzey malzemeler üretmek zorundaydılar. Buz tırmanışı da bu malzemelerle birlikte kendine has bir spor olarak 19. yüzyılın başlarında kendini göstermiştir.
Buz tırmanışının doğum yılını 1908 olarak yazabiliriz. Oscar Eckenstein adlı bir dağcı, dağcılar arasında krampon olarak adlandırılan dişli ayakkabıları tasarladı. Bu kramponlar, bir tırmanıcının kaygan buz üzerinde rahatlıkla tırmanmasına izin verdi.
1930’larda, tırmanıcı Laurent Grivel önemli bir ilerleme kaydetti. Kramponların önünde, dağcıların daha dik buzda gezinmesine izin veren keskin dişleri ekledi. Daha sonra, 1960’larda Patagonya giyim hattını yaratan Yvon Chouinard, buz baltalarının tasarımında devrim yarattı. İlk olarak, geleneksel 25 inçlik (63.5 cm) dağcılık baltasını 22 inç (55,8 cm) e kadar kısaltmıştır. Daha sonra, o sıralarda, aksın şaftına sığ bir açıda düz olan geleneksel seçim şeklini değiştirdi. Bu sığ açı düzenli kar tırmanışı için iyiydi, ancak daha dik kar ve buz üzerinde etkili değildi. Kavisli toplaması buza daha kolay girdi ve daha kolay çıkarıldı.
Bugün ise teknolojinin gelişmesi ile birlikte çok üst düzey ekipmanlar yapılmış, ve buz tırmanışı sporu neredeyse herkes için güvenli hale gelmiştir. Güneşte daha az yorucu buz tırmanışı yapabilir ya da sıfırın altındaki sıcaklıklarda gelişmiş çok yönlü dik tırmanışlar yapabilirsiniz. Doğru antrenman ile, mükemmel kardiyovasküler kondisyonda oldukları ve iyi bir güç-ağırlık oranına sahip oldukları sürece, hemen herkes buz tırmanışı yapabilir. (Yeni başlayanlar tabi ki rehber eşliğinde)
Buz Tırmanışı Ekipmanları Nelerdir?
Buz tırmanışı düzenli kaya tırmanışından farklı ekipman gerektirir. Günümüzün özel buz tırmanma tertibatı, buz ve kar üzerinde daha fazla esneklik ve güvenlik sağlamak için geleneksel tırmanma araçlarından gelişti. Aralarından seçim yapabileceğiniz çok fazla araç var – becerinize, arazi veya parkurunuza ve kişisel tercihinize bağlı olarak bunlar farklılık gözetiyor…
Buz araçları, buz tırmanıcısının ihtiyaç duyduğu en önemli ve en pahalı ekipmanlardır. Dağcılar buz araçları hakkında konuştuklarında, insanların genellikle eksen dediği şeylere başvururlar. Bir buz aracı aslında bir balta gibi davranır. Onu buzun içine doğru sallayın ve sonra kendinizi bacaklarınızla iterken bir tutamak olarak kullanın. Aletin başı çift taraflı olup, bir tarafta toplanır ve bir adze, buzda delik açmak için kullanılan keski benzeri bir alet veya diğerinde çekiçle vurulur. Geleneksel ve leashless – iki çeşit buz araçları vardır.
Geleneksel bir buz aracı, aleti tutmanıza yardımcı olmak için elinizin etrafına sardığınız bir tasma içerir. Bir aleti bırakmak oldukça kolaydır ve aracınız yerden 6 feet (6 metre) aşağıda yatıyorsa sizin için hiçbir şey yapmaz. Ayaklarınızı kaybederseniz ve tekrar kazanana kadar buzdan asmanız gerekiyorsa, tasma takılmış bir alet de işe yarar. Elbette, ipin ve belayın da seni tutacak, bu yüzden buz aletiniz tek korumanız değil.
Öte yandan, leashless buz aracı daha az beceriksizdir ve vitesinize bağlı olmadığınızda aletlerin değiştirilmesi daha kolaydır. Leashless araçlar, esneklikleri nedeniyle deneyimli dağcılar arasında daha popüler hale gelmektedir. Buz araçları tüm farklı ağırlık ve ebatlarda gelir ve birçok dağcı ne tür bir tırmanış yaptıkları ile ilgili olarak çeşitli araçlar taşırlar. Buz araçları fiyatları 100 $ ‘dan 350 $’ a kadar her yerde çalışır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi, bir tırmanıcının kar ve buz üzerinde çekiş yapması için kramponlar gereklidir. Kramponlar gibi, kramponlar çizmelerinizin altından çıkan keskin metal sivri uçlarıdır ve tırmanırken buzun içine girerler. Kramponları botlarınızın altına takabilir veya kayışlara takabilirsiniz ya da kramponlar takılıyken bot takabilirsiniz. Tek noktalı veya çift noktalı krampon kullanmak isteyip istemediğinize de karar vermelisiniz. Kramponlar genellikle ayakkabının ön tarafına yapışan ve genellikle buzla ilk temas eden sivri uçlara sahiptir. Mono-point kramponların önünde tek bir nokta bulunurken, iki noktalı kramponların önünde iki nokta vardır. Her türün avantajları vardır. Mono-noktaları, araziniz tırmanma sırasında buzdan kayaya değiştiğinde, karma tırmanış için daha esnek olma eğilimindedir. Mono noktaları daha iyi buz girme sağlar ve çift noktaları daha fazla stabilite sağlar ancak daha az buz nüfuzu sağlar. Bazı kramponlar da topuk dikeni özelliği taşır.
Buz dağcıları buz vidaları ve ipleri kullanarak kendilerini düşmekten korurlar. Dağcılar bu süreç korumasını çağırıyor. Bir tırmanışla ilerlerken, buz vidalarını stratejik bölgelere yerleştirirsiniz ve düştüğünüzde hayatınızı kurtaracak olan bir ipe sarılırsınız. İyi yerleştirilmiş vidalar yüzlerce kiloluk gücü destekleyebilir. Ama unutmayın – buz vidaları sadece onları sıktığınız buz kadar güçlüdür. Bu makalenin ilerleyen saatlerinde buz tırmanışı güvenlik önlemleri hakkında daha fazla konuşacağız.
Kaskını unutma! Başınızı ve gözlerinizi, düşen buz parçalarından korumak için buna ihtiyacınız olacak. Ve tabi ki uygun soğuk hava kıyafetleri ve eldivenleri gereklidir.
Diğer Makaleler
Rekreasyonda Yönetim Fonksiyonları
Antrenmanda Dönemleme
