Psikolojik esneklik, değişen koşullara, zorluklara uyum sağlama ve gelişme kapasitesini ifade eder. Bu esneklik, bireyin duygularını, düşüncelerini ve hedeflerini anlamak ve yönetmekle başlar. Zihinsel esneklik, çeşitli bakış açılarına sahip olma, değişen taleplere adapte olma, zihinsel süreçleri revize etme, kendini ve diğerlerini anlama, olumlu ilişkiler kurma ve kişisel gelişim sağlama yeteneği anlamına gelir.
Psikolojik esneklik, bireyin yaşam kalitesini artıran önemli bir faktördür. Bu esneklik, stres, kayıp, travma veya hastalık gibi olumsuz yaşam olaylarına karşı daha dirençli olma yeteneği sunar. Bu da daha az depresyon, anksiyete, öfke veya korku gibi olumsuz duygular yaşamayı beraberinde getirir. Aynı zamanda daha fazla yaşam doyumu, mutluluk, iyimserlik, özgüven ve özsaygı hissiyatı oluşturabilir. Psikolojik esneklik aynı zamanda kişinin akademik, mesleki, sosyal ve kişisel başarısını etkileyebilir.
Psikolojik Esneklik Arttırma Yöntemleri
Geliştirilebilir ve öğrenilebilir bir beceri olan psikolojik esnekliği artırmak için kullanılan bazı yöntemler vardır:
Kabullenme: Duyguları, düşünceleri ve durumları olduğu gibi kabul etmek, direnmemek, değiştirmeye çalışmamak, kaçmamak veya bastırmamak. Bu, kişinin enerjisini daha yapıcı ve yaratıcı şeylere yönlendirmesine yardımcı olur.
Bilinçli Farkındalık: Anı yaşamak, dikkati iç ve dış deneyimlere odaklamak, yargılamadan, eleştirmeden gözlemlemek, duygu ve düşünceleri tanımak ve kabul etmek. Bu, kişinin kendini ve çevresini daha iyi anlamasına, duygularını ve düşüncelerini daha iyi yönetmesine, stresle daha iyi başa çıkmasına, daha sakin, dengeli ve esnek olmasına yardımcı olur.
Değerler: Hayatındaki önemli, anlamlı ve öncelikli şeyleri belirlemek. Değerler, kişinin kim olduğunu, ne istediğini ve nasıl yaşamak istediğini belirler. Bu, kişinin hayatına yön veren, motivasyon sağlayan, karar vermesine yardımcı olan bir pusula gibidir.
Bağlılık: Değerlerle uyumlu davranmak, uygun hedefler belirlemek ve bu hedeflere ulaşmak için eyleme geçmek. Bağlılık, kişinin hayatını daha anlamlı, tatmin edici ve başarılı kılmasına yardımcı olur.
Bilişsel Yeniden Yapılandırma: Olumsuz, yanlış, sınırlayıcı veya zararlı düşünceleri fark etmek, sorgulamak ve değiştirmek. Bilişsel yeniden yapılandırma, kişinin daha gerçekçi, olumlu, esnek ve yararlı düşünmesine, duygularını ve davranışlarını daha iyi kontrol etmesine yardımcı olur.
Sosyal Destek: Aile, arkadaş, meslektaş, grup gibi sosyal çevreden alınan duygusal, bilişsel, davranışsal veya maddi yardım. Sosyal destek, kişinin yalnızlık, izolasyon, reddedilme gibi olumsuz duyguları azaltmasına, güven, sevgi, aidiyet gibi olumlu duyguları artırmasına, zorluklarla baş etmesine, kendini geliştirmesine yardımcı olur.